Gökyüzünün mucizesi kar
Kışın olmazsa olmazı karın, hem oluşumu hem de yapısı adeta bir mucize… Hiçbir kar kristalinin yapısı, başka bir kar kristaline benzemiyor. Tıpkı, bizim parmak izimiz gibi… Kar demişken, yazımızda en çok kar yağan şehirleri de inceliyoruz.
Kış mevsiminin sembolü olan kar, her yaştan insanı mutlu eder. Kar yağışını izlemek ayrı bir keyiftir. Havaların soğumasıyla birlikte, her kış büyük bir umutla, “Acaba kar yağacak mı?” diye camların önünde bekler durur çocuklar… Bir taraftan da o minicik kar taneleri resim, müzik, edebiyat ve şiir gibi sanatın farklı dallarına da ilham kaynağı olur. Peki büyük bir özlemle beklediğimiz karın neden yağdığını, yani bilimsel açıklamasını hiç düşündünüz mü? En basit haliyle ifade edecek olursak kar, 0 derecenin altında su buharının yoğunlaşması sonucunda oluşur. Suyun donmuş halidir aslında…
Yeryüzündeki nehir, göl ve deniz gibi su kaynaklarındaki su, güneş ısısı nedeniyle sürekli olarak buharlaşarak atmosfere yükselir. Bu şekilde bulutlar oluşur. Havanın ısısı arttıkça, su taşıma kapasitesi de artar. Buharlaşan su, belirli bir yüksekliğe ulaştıktan sonra, ortamın soğumasına bağlı olarak, daha fazla nem taşıyamayacak duruma gelir. Gaz halindeki su, havadaki toz parçacıkları üzerinde yoğunlaşır. Ardından da donarak kar parçacıklarını oluşturur. Bu parçacıklar da, işte bizim hayran olduğumuz o kar kristallerini oluşturmak için birleşirler. Böylece yeryüzüne minik, pamuk parçalarına benzer şekilde kar taneleri olarak süzülürler.
Her kar tanesinin yapısı birbirinden farklı
Kar kristallerinin hepsi altı köşelidir, ancak kristal yapıları birbirinden farklıdır. Mikroskopla yapılan araştırmalarda, kristal yapıları birbirinin aynısı olan kar tanelerine rastlanmamış. Kar kristalleri üzerinde ilk araştırmaları yapan Amerikalı bilim adamı Wilson Bentley, 50 yıl boyunca sürekli kar kristallerini fotoğraflamış. İncelediği 6 bin fotoğraf arasından, kristal yapıları birbirinin aynısı olan 2 kar tanesine rastlamadığını söylemiş. Bentley’den sonraki farklı bilim adamları da çalışmalar yürütmüş. Kar tanecikleri arasında aynı büyüklükte ve aynı şekilde olan, aynı sayıda su molekülü taşıyan iki kristal bile bulamamışlar. Ne kadar ilginç değil mi?
Kar yağışı çeşitleri
Kar taneleri şekli ve niteliğine göre farklı isimlendirilir. Örneğin, iri taneler halinde olan kar yağışına ‘kuşbaşı kar’ ya da ‘lapa lapa’ adı verilir. Atmosferin üst kısımlarında fazla soğuk olmayan havada oluşan kar taneleri, yere yakın kısımlarda artan sıcaklıktan dolayı erirler. Erimeyle yağmur ya da karla karışık yağmur oluşur. Bu yağışa ‘sulu kar’ ya da ‘sulusepken’ adı verilir. Normal kar tanelerinden daha küçük, yuvarlak ve sert olan taneciklere de ‘bulgur’ denilir. Kar yağışının, 56 km/s’ten hızlı rüzgârla birlikte oluştuğu yağış tipine ise ‘tipi’ denilir. Tipide görüş mesafesi düşer ve yürümek zorlaşır.
Kar tanesi deyip geçmeyin!
Bilim adamlarının yaptıkları araştırmalara göre, yeryüzüne inen yağış çeşitlerinin 8’de 1’i kar yağışı şeklindedir. Kar yağışının doğaya pek çok faydası var. Kar taneleri, toprağın üzerini kaplayarak donmasını engeller. Ayrıca, yazın oluşacak kuraklık ve nemi önler. Kar suyu, topraktaki potasyum, kalsiyum ve demir gibi mineralleri çözerek bitkilerin beslenmesini sağlar. Ayrıca kar, yeryüzü ve yeraltı su rezervlerinin en önemli kaynağıdır. Kar yağışı sayesinde barajlar dolar. Karın bir diğer faydası da, havadaki ve karadaki mikropları yok etmesidir. Gördüğünüz gibi kar tanelerinin kendisi küçük, ama doğadaki görevleri büyüktür.
Dünyada en çok kar yağan 8 şehir
Sizce dünya üzerinde en fazla kar yağışının olduğu şehirler hangileri? Hemen ilk 8’de yer alan şehirleri sizlerle paylaşalım:
Valdez, Alaska: İlk sırada ABD’nin en karlı bölgesi olarak bilinen Alaska, Valdez yer alıyor. Valdez, buzullaşmış Chugach Dağları ile çevrili ve yılda ortalama 8 metrelik karla kaplanıyor. 4 bin kişinin yaşadığı bu küçük şehre gelen turistler, şehirde heli-ski yapmayı tercih ediyorlar.
Aomori City, Japonya: Aomori, Japonca’da ‘mavi orman’ anlamına geliyor. Aomori şehri, okyanusta yer alıyor ve yüksek dağlarla çevrili. Bu nedenle de şehre, yılda ortalama 8 metrelik kar yağıyor.
Sapporo, Hokkaido, Japonya: Japon birası üretimiyle ünlü olan Sapporo şehri, yılda ortalama 5 metrelik yağış alıyor. Sapporo, 1972’de Kış Olimpiyatları’na ev sahipliği yapmış bir şehir. Aynı zamanda her yıl Şubat ayında şehirde Kar Festivali düzenleniyor. Festivalde, kardan yapılmış bina heykeli sergileniyor.
Quebec, Kanada: Kuzey Amerika’nın en eski şehirlerinden olan Quebec şehri, yıllık ortalama 5 metrelik kar yağışı alıyor. Yapıları ve kültürüyle bilinen, tarih kokan şehir, Unesco Dünya Mirasları Listesi’nde yer alıyor.
Toyama, Japonya: Japon denizinin kıyısında yer alan Toyama, yıllık 4 metre kar yağışı alan, yazları sıcak ve nemli geçen bir şehirdir. Kışın hava sıcaklığı -11 dereceye kadar düşer. En fazla kar yağışının görüldüğü ay Ocak’tır.
St. John’s, Kanada: Newfoundland ve Labrador vilayetinin başkenti olan St. John’s, yıllık ortalama 3,5 metrelik kar yağışı oranına sahip. Dondurucu fırtınalarıyla ünlü olan şehirde, Nisan ayına kadar kar kalır. Şehir, aynı zamanda en sisli, en rüzgârlı ve en bulutlu yerler arasındadır.
Syracuse, New York: Syracuse, ABD’nin New York eyaletinde bulunuyor. Hemen yanı başında bulunan Ontario Gölü’nün etkisiyle şehre, yıllık 3 metrelik kar yağıyor.
Erie, Pennsylvania: ABD’nin Pennsylvania eyaletinde bulunan Erie şehri, yıllık ortalama 2.5 metrelik kar yağışı alıyor. Şehrin ismini aldığı Erie Gölü, Kuzey Amerika’nın 5 büyük gölünden birisidir. Gölün suyu, Aralık ayından Mart ayına kadar buzludur.
RAKS ısıtıcılar ile sıcacık kar keyfi
Dışarıda lapa lapa kar yağarken, evinizde ya da ofisinizde RAKS’ın yenilikçi, modern, dayanıklı ve çevre dostu ısıtıcılarından yararlanabilirsiniz. İster Infrared Isıtıcı, ister Elektrikli Fanlı Isıtıcı, ister Quartz Isıtıcı, isterseniz de Elektrikli Yağlı Radyatörler’i tercih edebilirsiniz. RAKS’ın geniş ürün ailesiyle ilgili bilgiye şu adresten ulaşabilirsiniz: https://www.raks.com.tr/tr-tr/isitma