Vantilatörler yokken nasıl serinliyorduk?
En doğal serinlik kaynağı mağaralar
İlk insanlar mağaralar ve kaya altı sığınaklarında yaşarlardı. Özellikle mağaralarda hem kendilerini dış etkenlerden korudular hem de mağaranın serinletici özelliğinden yararlandılar. Teknolojinin olmadığı bu dönemde gıdalarını korumak için mağaranın soğukluğunu kullandılar. Avladıkları hayvanların etlerini mağaranın zemininde açtıkları küçük çukurlara sakladılar. Yazın sıcağından korunmak için de yine mağaranın serinliğinden yararlandılar.
Kalın duvarlar, yüksek tavanlar ve verandalar
İnsanların geçmişte serinlemek için kullandığı yöntemlerden birisi de kalın duvarlar… Mağaralardaki yaşamları sona erdikten sonra insanlar, yerel taşlar ve tuğlalarla kendilerine kalın duvarlı evler inşa ettiler. Kalın duvarların en önemli özelliği, yapıyı sıcaktan ve soğuktan koruması. Yazları çok sıcak ve kışları çok soğuk geçen Doğu Anadolu bölgemizde, halen kalın duvarlı evler inşa ediliyor.
Serinlemek için ev yapımında kullanılan yöntemlerden bir diğeri de yüksek tavanlar. Şanlıurfa’daki meşhur Harran konik evlerinde de yüksek tavanlar kullanılmış. Bu kubbeli evlerin tarihi M.Ö.’ye dayanıyor. O dönemde insanlar sıcaktan korunmak ve serinlemek için yüksek tavanlı evlerden yararlanıyordu. Farklı mimari yapısıyla dikkat çeken Mardin Evleri de aynı şekilde yüksek tavanlı olarak inşa edilmiş. Bu evlerde serinlemek için ayrıca, açık ve yarı açık avlular, teraslar ve geniş balkonlar kullanılmış. Serinlemek için eski evlerde kullanılan bir diğer yöntem de, evlerin önüne inşa edilen verandalar. Özellikle sıcak gecelerde serinlemek ve bazen de uyumak için verandalar kullanılıyordu.
18. yüzyılın icadı: Yelpazeli koltuklar
John Cram isimli müzik aleti yapımcısı, 1780’te Philadelphia’da akıllı bir soğutma cihazı icat etti. Yelpazeli koltuk olan bu icat, dikiş makinesinin mantığıyla çalışıyordu. İnsanlar başlarının üzerinde hareket eden fanı çalıştırmak için ayaklarını kullanıyorlardı. Bir dönem popüler olan bu icat sayesinde Cram’ın, George Washington ve Benjamin Franklin gibi ünlü müşterileri de olmuş. Bu icat, belki de serinlemek için kullanılan yöntemlerin en ilginci…
Sıcağa karşı tente
Günümüzde de kullanılan tenteler, 19. yüzyılın ikinci yarısında icat edildi. Farklı renk ve desenleri olan tenteler, güneşin ısısını üzerinde tutarak evlerin içine gölgelik sağlıyordu. Dekoratif olarak da kullanılan tentelere, o dönemin neredeyse bütün evlerinde yer veriliyordu. İlk icat edildiği dönemde güneşlik olarak kullanılan tenteler, teknolojinin gelişimiyle birlikte farklı malzemelerden üretilerek hem daha modern hale getirilmiş hem de evlerin dışında işyerlerinde de kullanılmaya başlanmış. Günümüzde de tenteler, mağazalar, kafeler ve oteller gibi pek çok işletmede kullanılıyor. Ortama hem şıklık katıyor hem de insanları sıcaktan koruyor.
Tavan vantilatörlerinin atası ‘punkalar’
Vantilatörlerin henüz icat edilmediği yıllarda Hindistan’da, elle çalışan ve tavan vantilatörlerinin atası olan cihaz kullanılıyordu. Bu cihaz, insan gücüyle çalıştırılıyordu. Ülkenin zenginlerinin satın aldığı bu tavan vantilatörlerini çalıştırmak için çok sayıda işçi, kabloyu ileri geri çekiyordu. Çalıştırılması oldukça zahmetli olan punkalar, zaman içinde ABD’ye de yayıldı.
Günümüzün en etkili serinleme yöntemi: Vantilatörler
Günümüzün en çok tercih edilen ve en sağlıklı serinleme yöntemi olan vantilatörler, 140 yıldır hayatımızda… Farklı model ve çeşitlerdeki vantilatörlerle yaşadığımız ve çalıştığımız mekanları güvenle soğutuyoruz. Vantilatörün lider markası RAKS, yıllardır yenilikçi ve kaliteli vantilatör modelleriyle bizi serinletmeye devam ediyor. RAKS vantilatör ailesine, https://www.raks.com.tr/tr-tr/sogutma/ adresinden ulaşabilirsiniz.